Hoe schrijf je kort en bondig? Vijf tips

Schrijf kort en bondig. De opdracht is snel gegeven, maar hoe doe je dat, kort en bondig schrijven? Voor de meeste mensen is het makkelijker gezegd dan gedaan. Voor veel tekstschrijvers ook: een opdrachtgever zou eigenlijk meer moeten betalen voor een korte tekst, want bondig schrijven is méér werk. Alleen voor mij niet, ik ben hier in het Kiezelhuis de kort-en-bondigspecialist. Ik vind het juist lastig om lang te schrijven.
Grofweg zijn er twee manieren om je tekst hapklaar te maken: wees bonsaimeester of tuinman.

De weg van de bonsaimeester

Een bonsai krijgt de kans niet om groot te worden, al heeft hij de potentie tot woudreus uit te groeien. Waarom? Omdat de bonsaimeester ‘m die kans niet geeft. De bonsaimeester ziet de vorm die de boom moet krijgen, en de boom krijgt die vorm. De eisen zijn:

• • Exact weten wat het resultaat moet zijn

• • Toewijding, concentratie en een ijzeren wil

Bonsaimeester worden vergt aanleg en oefening. Ik schreef een paar jaar stukjes voor NRC next. Die mochten 150 woorden lang zijn. Ik pende ze uiteindelijk zo neer. Ik kan nu, na drie jaar dagelijks tweeten, mijn boodschap in zinnen van 140 lettertekens tikken. Maar ik ben dan ook tekstschrijver. Als je een ander vak hebt, ligt de wijze van de tuinman waarschijnlijk meer binnen bereik.

De wijze van de tuinman

Is de weg van de bonsaimeester je te zwaar? Word tuinman en snoei achteraf. Schrijf wat je wilt schrijven en schrap daarna. Vijf tips.

1. Ga niet uit van de vraag wat voegt dit toe? Maar is de tekst nog begrijpelijk als ik deze informatie weglaat? Hiermee kom je het verst.

2. Formuleer direct. De meeste hulpwerkwoorden kun je missen als kiespijn (lees mijn blog over zullen, kunnen, mogen en willen) en de meeste voorzetselconstructies (met betrekking tot) zijn te vervangen door één voorzetsel (over).

3. Gebruik opsommingen. Dat scheelt tussenzinnen en signaalwoorden die het verband tussen de ene zin en de andere zin verduidelijken.

4. Schrap herhalingen. Het is heel natuurlijk om je punt op verschillende manieren te willen maken. Maar één keer is genoeg. Op zinsniveau: maak slim gebruik van verwijswoorden (maar dan niet welke :-)), waardoor je lange begrippen of eigennamen niet opnieuw hoeft te gebruiken.

5. Wees streng voor jezelf en kill your darlings. Ik heb net een heel leuke alinea weggegooid over hoe ik zelf kort heb leren schrijven (dat was op de Academie voor Journalistiek waar ik twee maanden lang de kabelkrant beheerde – al het nieuws binnen 400 tekens).

Kort en/of bondig?

Ze vragen mij wel eens: zijn kort en bondig niet twee begrippen voor hetzelfde, bonsaimeester Carola?
Nee, zeker niet. Kort betekent weinig woorden, het is een kwantitatief begrip. Bondig is kwalitatief, het staat voor compact. Je kunt bondig zijn in een lange tekst, boordevol inhoud.

Had je wat aan deze informatie? Heb je zelf tips? Deel ze met ons bij de reacties.