Een plaatje of 1000 woorden?

Let op. De touwen waarmee de boten aan de kade liggen, staan strak gespannen. Als er een breekt, kun je het uiteinde gemeen in je gezicht krijgen. Het bord in de Corsicaanse haven in Bastia spreekt duidelijke taal. In alle talen, voor alle reizigers. Beeldtaal. Zwitsers, Nederlanders, Japanners… het hele verzamelde toeristenvolkje doorziet het gevaar. Binnen één bord.

Maar dan op de veerboot naar Italië zelf. Daar confronteren ze me met dit plaatje:

Let op, maar waarop?

Mijn Engels is niet slecht, maar ik heb geen idee wat een muster station is.  Wat o wat vertelt het ons, toeristen?

Verzin zelf het verhaal

Maria, mijn fantasievolle compañera, verzon dit verhaal: “Het is iets met een grote man, een iets kleinere en wat kindjes. Een homopaar (gezien ook de roze achtergrond) met aangenomen kroost. En daar komen dan enge mannen op af die ze in elkaar willen slaan. Het rechter meisje is een tiener die belaagd wordt door lover boys, dat kan ook. Haar pose is ook enigszins uitdagend. De A, daar ben ik nog niet helemaal uit. De jonge vrouw rechts kan ook de oppas zijn… of een gangstermeisje, dat zal het zijn!”

Dat zoeken we op

To muster blijkt verzamelen te zijn, zo leert mij het woordenboek (woordenboek, niet plaatjesboek). Ik leid daaruit af dat dit bord in de ruimte hangt waar alle vluchtwegen naar toe leiden. Zo kunnen de reddingsbrigades de vluchters gemakkelijk opsporen. Beeldtaal schiet hier tekort. Had er in een paar talen bij gezet dat dit het centrale verzamelpunt bij calamiteiten is en vragen waren beantwoord in plaats van opgeroepen.

Mystery meat

Op websites zie je vaak hetzelfde. Vooral grafisch ontwerpers hebben er een handje van tekstlinks te vervangen door fraai vormgegeven knoppen of symbolen. Pas als je er met je muis boven hangt, verschijnt een tekstje dat duidelijk maakt waar je naar toe kunt klikken (als je geluk hebt). Mystery meat navigation heet dat (de link leidt naar Wikipedia). Ook artiesten en anderen die hun persoonlijkheid tot uitdrukking willen brengen hebben een grote voorkeur voor plaatjes in plaats van tekst. Webpages that suck heeft een fraaie verzameling. Daar komt deze vandaan bijvoorbeeld:

Dit is een website van Coldplay. De navigatie is compleet verstopt. Wel artistiek natuurlijk.

Samengevat: beeld overstijgt taal als direct duidelijk wordt waar het om gaat. Maar alleen als het beeld herkenbaar en concreet is en de gebruikte symbolen algemeen bekend zijn. Een rode driehoek: let op, gevaar. Als het concept dat je wilt verduidelijken abstract is, niet vaak voorkomt of als het plaatje voor meerdere interpretaties vatbaar is, gaat die vlieger niet op. Dan wint tekst. Of de combinatie van beeld en tekst. Vooruit.